سیاسی-اقتصادی-نفت -درامد -
یزدفردا "
یزد فردا: در حالی مسئولان دولت اصلاحات و برگزاركنندگان همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" از عملكرد دولت نهم در هزینه درآمدهای نفتی انتقاد می‌كنند كه نیم نگاهی به نحوه خالی شدن قلك 50 میلیارد دلاری حساب ذخیره ارزی طی سالهای 79 تا 84 توسط این افراد خالی از لطف نیست.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" در حالی طی دیروز و امروز با حضور سیاسیون جناح اصلاح طلب و نه كارشناسان و مسئولان خبره نفتی در حال برگزاری است و انتقادهای بسیاری در این همایش نسبت به عملكرد دولت نهم در خصوص هزینه درآمدهای نفتی و حساب ذخیره ارزی مطرح شده است، كه گویا مسئولان نفتی دولت اصلاح طلب كه امروز در مرز انتقاد كنندگان قرار گرفته اند، فراموش كردند قلك 50 میلیارد دلاری حساب ذخیره ارزی طی سالهای 79 تا 84 را چگونه و برای چه اهدافی خالی كردند و درآمد نفت دولت خاتمی چگونه خرج شد؟
بر این اساس لازم دیدیم گزارشی را از وضعیت حساب ذخیره ارزی و هزینه كرد درآمد نفتی در دولت خاتمی متذكر شویم تا شاید مسئولان سابق و حاضران در همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" اندكی نیز به گذشته برگردند و انصاف را در انتقادهای خود كه در آستانه انتخابات مطرح می شود، مد نظر قرار دهند.
از سال 79 كه حساب ذخیره ارزی برای واریز مازاد درآمدهای نفتی ایجاد شد تا پایان سال 84 ، بیش از 179 میلیارد دلار از محل صادرات نفت و گاز عاید كشور شد كه 49 میلیارد و 900 میلیون دلار آن به عنوان مازاد درآمد نفتی به این حساب واریز گردید، حال سوالی كه مطرح است، این كه دولت خاتمی با این مازاد درآمد نفتی چه كرده است؟
* سهم 4 برابری دولت خاتمی نسبت به بخش خصوصی از حساب ذخیره ارزی و نقض قانون
طی سال های 79 تا 84 یعنی از زمان تاسیس حساب ذخیره ارزی تا پایان سال 84 مبلغ 32 میلیارد و 816 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شده است كه 6 میلیارد و 82 میلیون دلار آن در قالب تسهیلات به بخش خصوصی واگذار شده و 26 میلیارد و 731 میلیارد دلار بابت مصارف دولتی مورد استفاده قرار گرفته است كه این مساله نقض صریح قانون است كه بر سهم 50 درصدی بخش خصوصی از این حساب تصریح دارد.
در نخستین سال تشكیل حساب ذخیره ارزی یعنی سال 1379 مبلغ 5 میلیارد و 7/943 میلیون دلار به حساب ذخیره ارزی وارد شد اما در این سال برداشتی از حساب ذخیره صورت نگرفت و مانده پایان دوره نیز همان ارقام واریز شده به صندوق بود.
در سال 1380 مانده اول دوره 5 میلیارد و 7/942 میلیون دلار بود و 2 میلیارد و 2/168 میلیون دلار نیز طی این سال به حساب ذخیره ارزی واریز شد.
در این سال 814 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 121 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 7/655 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است.مانده پایان دوره حساب ذخیره در پایان سال 80 بالغ بر 7میلیارد و 8/297 میلیون دلار بوده است.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت، مانده اول دوره حساب ذخیره ارزی در سال هشتادو یك 7میلیارد و 8/297 میلیون دلار بود و طی این سال 5میلیارد و 8/911 میلیون دلار دیگر به حساب وارد شد، طی این سال 5 میلیارد و 6/128 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 4/488 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 4میلیارد و 8/530 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است.
مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 81 به 8 میلیارد و 82 میلیون دلار بالغ شد.
مانده حساب ذخیره ارزی در ابتدای دوره سال 82 به رقمی بالغ بر 8 میلیارد و 82 میلیون دلار رسید كه با احتساب ورود 5 میلیارد و 8/797 میلیون دلار در این سال منابع حساب ذخیره ارزی به 13 میلیارد و 880 میلیون دلار بالغ شد.
طی این سال 5 میلیارد و 5/436 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه یك میلیارد و 9/91 میلیون دلار آن برای اعطای تسهیلات به بخش خصوصی 4هزار و 9/360 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است. مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 82 به 8میلیارد و 3/443 میلیون دلار رسید.
این رقم، مانده اول دوره حساب ذخیره ارزی در ابتدای سال 83 بود كه طی دوره نیز 10میلیارد و 484 میلیون دلار به آن افزوده شد.
در این سال 9میلیارد و 6/427 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه یك میلیارد و 4/847 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 7میلیارد و 1/508 میلیون دلار بابت مصارف بخش دولتی صرف شد.
مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 83 به 9میلیارد و 9/477 میلیون دلار رسید.
این رقم نیز مانده اول دوره سال 84 بود و طی این سال نیز 19 میلیارد و 6/599 میلیون دلار به حساب ذخیره ارزی وارد شد.
12 میلیارد و 7/209 میلیون دلار در سال 84 از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 2 میلیارد و 8/533 میلیون دلار سهم اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 9هزار و 9/675 میلیون دلار برای مصارف دولتی بود.
تسهیلات اعطایی از حساب ذخیره ارزی به بخش خصوصی از سال 80 تا 83 برگشتی نداشته است چرا كه 3 سال مدت پرداخت تسهیلات و 6 ماه دوره تنفس در نظر گرفته شده و 5 سال بعد زمان بازپرداخت تسهیلات است. اما در سال 84، 6میلیارد و 424 برگشت مازاد درآمد ارزی بابت متمم بودجه سال 84 صورت گرفت.
* 5/27 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی مستقیما" به بودجه اختصاص یافت
طی سالهای 81 تا 84 بیش از 241 هزار میلیارد ریال معادل بیش از 5/27 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی كشور مستقیما" به مصارف بودجه اختصاص یافته است.
طی چهار سال گذشته 241 هزار و 900 میلیارد ریال واگذاری دارائیهای مالی از محل استفاده از حساب ذخیره ارزی كشور صورت گرفته است.
در بودجه سال 81 كل كشور، بیش از 52 هزار میلیارد ریال معادل 2/6 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی استفاده شد كه این رقم در قانون بودجه سال 82 كل كشور به 56 هزار میلیارد ریال معادل 5/6 میلیارد دلار افزایش یافت.
برداشت از حساب ذخیره ارزی كشور برای واگذاری دارائیهای مالی در قانون بودجه سال 83 كل كشور به بیش از 63 هزار میلیارد ریال معادل 1/7 میلیارد دلار رسید كه این رقم در سال 84 به مرز 70 هزار میلیارد ریال معادل 7/7 میلیارد دلار رسیده است.
سهم صنعت از حساب ذخیره ارزی چه شد؟
*صنایع تولیدی تنها 14درصد از موجودی حساب ذخیره ارزی سهم بردند
جمع كل تخصیص ارز از حساب ذخیره ارزی از ابتدای تشكیل آن تا انتهای سال 84، 10 میلیارد و 18 میلیون و 700 هزار دلار برای یك هزار و 305 طرح بوده كه از این رقم 7 میلیارد و 40 میلیون دلار برای 982 طرح صنعتی گشایش اعتبار شده است.
صنایع استفاده كننده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی شامل صنایع برق، خودرو و نیروی محركه، ریخته‌گری و آهنگری، شیمیایی و سلولزی، صنایع معدنی، غذایی و دارویی، فلزی، كانی، ماشین‌سازی و تجهیزات و نساجی و چرم بوده است.
60 میلیارد دلار درآمد نفت در دو سال آخر دولت خاتمی هزینه شد
به گزارش فارس "آمارهای رسمی بانك مركزی حاكی است: دولت خاتمی در دو سال آخر دولت خود یعنی سالهای 82 و 83 حدود 60 میلیارد دلار (96/93 درصد) از مجموع 6/63 میلیارد دلار درآمد نفتی این دو سال را مصرف كرده است.
بنابر آمارهای رسمی بانك مركزی، درآمد دولت از محل صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی در سال 82 به 27 میلیارد و 355 میلیون دلار رسید كه دولت در این سال بدون سهم شركت نفت 21 میلیارد و 974 میلیون دلار و با اضافه شدن سهم شركت نفت 26 میلیارد و 207 میلیون دلار آن را مصرف كرده است.
درآمد دولت از محل صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی در سال 83 نیز به 36 میلیارد و 315 میلیون دلار رسید كه دولت در این سال بدون سهم شركت نفت 26 میلیارد و 920 میلیون دلار و با اضافه شدن سهم شركت نفت 33 میلیارد و 620 میلیون دلار آن را مصرف كرده است.
بنابراین مجموع درآمد نفتی دولت در دو سال آخر دولت خاتمی 63 میلیارد و 670 میلیون دلار بوده است كه 59 میلیارد و 827 میلیون دلار آن یعنی به عبارتی 96/93 درصد آن مصرف شده است.
این آمارها نشان می دهد كه دولت خاتمی هر چه درآمد نفت كسب كرد ، تقریبا" همه آن را مصرف كرد و باید پرسید كه مصرف این همه درآمد نفتی در دو سال چه دستاوردی داشته است و چرا باید این همه پروژه های عمرانی نیمه تمام كه سالها در دولت وی بودجه گرفتند، ناتمام بمانند.
مصرف 96/93 درصد درآمد نفت در دو سال آخر دولت خاتمی نشان می دهد كه اگر درآمد نفت در دولت وی طی این دو سال از 100 میلیارد دلار هم فراتر می رفت، تمام آن مصرف می شد.
**ارزیابی خارجیها از عملكرد دولت اصلاحات در خصوص حساب ذخیره ارزی
*نشریه میس: حساب ذخیره ارزی كیسه دوم دولت اصلاحات
نشریه اقتصادی میس با ارائه گزارشی از عملكرد حساب ذخیره ارزی ایران طی برنامه سوم توسعه (منتهی به فروردین 1384) اعلام كرده بود، این حساب در نیل به اهداف تعیین شده برای خود ناكام مانده و تنها به عنوان كیسه دوم دولت در این مدت عمل كرده است.
نشریه میس نوشت: رویكرد مصرف گرایانه و كوته بینانه علاوه بر ضربه زدن به بخش های مختلف اقتصاد ایران حساب ذخیره ارزی را نیز از آسیب خود در امان نگذاشته و باعث شده است تا این حساب از مسیر اصلی خود منحرف شده، به منبع دوم تامین نیازهای مالی دولت برای پاسخگویی به انتظارات فزاینده مردم تبدیل شود.
براساس گزارش میس حساب ذخیره ارزی ایران با الگوگیری از كشورهای نفتی دیگری همچون نروژ، كویت و عمان در سال 2000تشكیل شد تا درآمدهای مازاد بر بودجه كشور در آن ذخیره شده در جهت تقویت اقتصاد غیر نفتی جامعه مورد استفاده قرار گیرد و تشكیل دهندگان این حساب مقرر كرده بودند 50 درصد از ذخایر این حساب به صورت وام در اختیار سرمایه‌گذاران داخلی قرار گیرد. جلوگیری از نوسانات گسترده در وضعیت مالی و رفاه جامعه با افزایش و كاهش‌های مقطعی در قیمت نفت و ذخیره كردن مبالغی برای استفاده در مواقع نادر اضطراری مثل جنگ‌ها از دیگر اهداف این حساب بود ولی هیچ یك از اهداف فوق در مورد حساب ذخیره ارزی محقق نشد. اساسا این حساب در میان حساب های ذخیره ارزی تشكیل شده توسط كشورهای نفتی جهان منحصر به فرد می‌باشد و این در حالی است كه اهداف تشكیل این حساب با حساب های ارزی كشورهای دیگر مثل نروژ یكسان بوده است.
در ادامه گزارش میس عملكرد حساب ذخیره‌ارزی ایران در طی برنامه پنج ساله سوم مورد ارزیابی قرار گرفته و نشان داده شده است كه هیچ یك از اهداف تاسیس این صندوق در مدت مذكور محقق نشده است.
براساس این گزارش با توجه به متوسط قیمت 35 دلاری برای نفت در مدت برنامه پنج ساله سوم (منتهی به فروردین 1384) درآمدهای نفتی ایران در این مدت به 7/130میلیارد دلار رسید كه از این رقم می‌بایست 74 میلیارد دلار به عنوان مبالغ مازاد بر بودجه به حساب ذخیره ارزی وارد می‌شد اما حجم زیادی از این مبلغ با طرح ها و لوایح متعدد برداشت و مصرف شد.
نشریه میس افزود: 6/7 میلیارد دلار از این مبلغ برای جبران هزینه‌های تك نرخی كردن نرخ ارز در اختیار بانك مركزی قرار گرفت و 4/9 میلیارد دلار برای هزینه‌های اضطراری مثل پرداخت خسارت به كشاورزان زیان دیده از حوادث طبیعی و افزایش واردات بنزین صرف شد.
از مبلغ باقیمانده در حساب ذخیره ارزی در پایان برنامه سوم كه بالغ بر 11 میلیارد دلار بود تنها 8/6 میلیارد دلار آن به بخش خصوصی و برای پروژه‌های ویژه اختصاص یافت كه تا فروردین 1384 تنها 7/3 میلیارد دلار از این مبلغ به سرمایه گذاران پرداخت شد.
بدین ترتیب كمتر از 10 درصد موجودی حساب ذخیره ارزی به بخش خصوصی اختصاص یافت و این در حالی بود كه براساس قوانین باید 50 درصد آن به این امر اختصاص می‌یافت.
این نشریه با اعلام این كه هدف اولیه ایران و دیگر كشورها از ایجاد حساب ذخیره ارزی مقابله با مشكلات اقتصادی در زمان افت شدید قیمت نفت بوده است، از نحوه استفاده از حساب ذخیره ارزی در دولت گذشته انتقاد كرد و نوشت: دولت ایران در سالهای 79 تا 84 برای جبران كسری بودجه و تامین هزینه پروژه های دولتی از این حساب برداشت كرده است كه نمونه بارز آن جبران بخشی از كسری بودجه 7/5 میلیارد دلاری این كشور در سال 83 از محل این حساب و اختصاص 800 میلیون دلار از این حساب برای واردات سوخت در این سال می باشد.
نشریه میس با اشاره به اظهارات یكی از مقامهای ایرانی نوشت: از ابتدای تاسیس حساب ذخیره ارزی در ایران در سال 2000 میلادی تا سال 2004 میلادی 9/22 میلیارد دلار به این حساب واریز شد و 4/17 میلیارد دلار آن نیز هزینه شد.
* مید:برداشت غیر قانونی دولت اصلاحات از حساب ذخیره برای جبران كسری بودجه
نشریه اقتصادی مید در گزارشی با تاكید براین كه صنایع بخش خصوصی ایران با برخورداری از وامهای با بهره پایین از حساب ذخیره ارزی و دسترسی به گاز طبیعی ارزان قیمت، توسعه گسترده ای را در پیش رو دارد، افزود: از زمانی كه حساب ذخیره ارزی در ایران در سال 2000 میلادی تاسیس شد، رقمی در حدود 5/6 میلیارد دلار از این حساب به عنوان وام در اختیار پروژه های صنعتی بخش خصوصی و نیمه خصوصی قرار گرفت و 5/3 میلیارد دلار نیز از این حساب برای اختصاص به این پروژه ها تصویب شده است.
نشریه مید افزود: حساب ذخیره ارزی ایران طی برنامه سوم توسعه اقتصادی ایجاد شد و هدف از ایجاد این حساب نیز كاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و واریز مازاد درآمد صادرات نفت به این حساب برای برداشت در زمان كاهش قیمت نفت به سطحی پایین تر از رقم تعیین شده در بودجه بوده است.
بر اساس قانون، نصف موجودی حساب ذخیره ارزی ایران می بایست به حسابی نزد بانك مركزی این كشور واریز شود تا به پرداخت وام به بخش خصوصی اختصاص یابد.
بر اساس این گزارش، یكی از مهمترین اهداف ارائه تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی به پروژه های بخش خصوصی ، تقویت و توسعه بخش خصوصی در جهت رسیدن به اهداف بلند مدت اشتغال زایی و كاهش احتمال ورشكستگی شركتهای بخش خصوصی عنوان می شود.
نشریه مید در ادامه با اشاره به این كه بخش قابل توجهی از منابع این حساب نیز باید در صندوق باقی بماند افزود: دولت باید از این موجودی در مواقعی كه قیمت نفت پایین تر از رقم مصوب در بودجه است، برای رفع كسری بودجه استفاده نماید؛ ولی در واقع خلاف این امر محقق می شود و باقی مانده موجودی حساب ذخیره ارزی نیز صرف كسری بودجه ای می شود كه از افزایش قابل توجه هزینه های دولتی ناشی می گردد و در مواقعی كه قیمت نفت بالاتر از رقم مصوب در بودجه است، از آنجایی كه هزینه های دولت معمولا" بیشتر از رقم مصوب در بودجه است، دولت هر سال با كسری بودجه غیر قانونی مواجه می شود و برای رفع این كسری بودجه به حساب ذخیره ارزی متوصل می گردد.
یزد فردا: در حالی مسئولان دولت اصلاحات و برگزاركنندگان همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" از عملكرد دولت نهم در هزینه درآمدهای نفتی انتقاد می‌كنند كه نیم نگاهی به نحوه خالی شدن قلك 50 میلیارد دلاری حساب ذخیره ارزی طی سالهای 79 تا 84 توسط این افراد خالی از لطف نیست.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" در حالی طی دیروز و امروز با حضور سیاسیون جناح اصلاح طلب و نه كارشناسان و مسئولان خبره نفتی در حال برگزاری است و انتقادهای بسیاری در این همایش نسبت به عملكرد دولت نهم در خصوص هزینه درآمدهای نفتی و حساب ذخیره ارزی مطرح شده است، كه گویا مسئولان نفتی دولت اصلاح طلب كه امروز در مرز انتقاد كنندگان قرار گرفته اند، فراموش كردند قلك 50 میلیارد دلاری حساب ذخیره ارزی طی سالهای 79 تا 84 را چگونه و برای چه اهدافی خالی كردند و درآمد نفت دولت خاتمی چگونه خرج شد؟
بر این اساس لازم دیدیم گزارشی را از وضعیت حساب ذخیره ارزی و هزینه كرد درآمد نفتی در دولت خاتمی متذكر شویم تا شاید مسئولان سابق و حاضران در همایش "نفت، توسعه و دموكراسی" اندكی نیز به گذشته برگردند و انصاف را در انتقادهای خود كه در آستانه انتخابات مطرح می شود، مد نظر قرار دهند.
از سال 79 كه حساب ذخیره ارزی برای واریز مازاد درآمدهای نفتی ایجاد شد تا پایان سال 84 ، بیش از 179 میلیارد دلار از محل صادرات نفت و گاز عاید كشور شد كه 49 میلیارد و 900 میلیون دلار آن به عنوان مازاد درآمد نفتی به این حساب واریز گردید، حال سوالی كه مطرح است، این كه دولت خاتمی با این مازاد درآمد نفتی چه كرده است؟
* سهم 4 برابری دولت خاتمی نسبت به بخش خصوصی از حساب ذخیره ارزی و نقض قانون
طی سال های 79 تا 84 یعنی از زمان تاسیس حساب ذخیره ارزی تا پایان سال 84 مبلغ 32 میلیارد و 816 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شده است كه 6 میلیارد و 82 میلیون دلار آن در قالب تسهیلات به بخش خصوصی واگذار شده و 26 میلیارد و 731 میلیارد دلار بابت مصارف دولتی مورد استفاده قرار گرفته است كه این مساله نقض صریح قانون است كه بر سهم 50 درصدی بخش خصوصی از این حساب تصریح دارد.
در نخستین سال تشكیل حساب ذخیره ارزی یعنی سال 1379 مبلغ 5 میلیارد و 7/943 میلیون دلار به حساب ذخیره ارزی وارد شد اما در این سال برداشتی از حساب ذخیره صورت نگرفت و مانده پایان دوره نیز همان ارقام واریز شده به صندوق بود.
در سال 1380 مانده اول دوره 5 میلیارد و 7/942 میلیون دلار بود و 2 میلیارد و 2/168 میلیون دلار نیز طی این سال به حساب ذخیره ارزی واریز شد.
در این سال 814 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 121 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 7/655 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است.مانده پایان دوره حساب ذخیره در پایان سال 80 بالغ بر 7میلیارد و 8/297 میلیون دلار بوده است.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت، مانده اول دوره حساب ذخیره ارزی در سال هشتادو یك 7میلیارد و 8/297 میلیون دلار بود و طی این سال 5میلیارد و 8/911 میلیون دلار دیگر به حساب وارد شد، طی این سال 5 میلیارد و 6/128 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 4/488 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 4میلیارد و 8/530 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است.
مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 81 به 8 میلیارد و 82 میلیون دلار بالغ شد.
مانده حساب ذخیره ارزی در ابتدای دوره سال 82 به رقمی بالغ بر 8 میلیارد و 82 میلیون دلار رسید كه با احتساب ورود 5 میلیارد و 8/797 میلیون دلار در این سال منابع حساب ذخیره ارزی به 13 میلیارد و 880 میلیون دلار بالغ شد.
طی این سال 5 میلیارد و 5/436 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه یك میلیارد و 9/91 میلیون دلار آن برای اعطای تسهیلات به بخش خصوصی 4هزار و 9/360 میلیون دلار بابت مصارف دولتی بوده است. مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 82 به 8میلیارد و 3/443 میلیون دلار رسید.
این رقم، مانده اول دوره حساب ذخیره ارزی در ابتدای سال 83 بود كه طی دوره نیز 10میلیارد و 484 میلیون دلار به آن افزوده شد.
در این سال 9میلیارد و 6/427 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه یك میلیارد و 4/847 میلیون دلار بابت اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 7میلیارد و 1/508 میلیون دلار بابت مصارف بخش دولتی صرف شد.
مانده حساب ذخیره ارزی در پایان سال 83 به 9میلیارد و 9/477 میلیون دلار رسید.
این رقم نیز مانده اول دوره سال 84 بود و طی این سال نیز 19 میلیارد و 6/599 میلیون دلار به حساب ذخیره ارزی وارد شد.
12 میلیارد و 7/209 میلیون دلار در سال 84 از حساب ذخیره ارزی برداشت شد كه 2 میلیارد و 8/533 میلیون دلار سهم اعطای تسهیلات به بخش خصوصی و 9هزار و 9/675 میلیون دلار برای مصارف دولتی بود.
تسهیلات اعطایی از حساب ذخیره ارزی به بخش خصوصی از سال 80 تا 83 برگشتی نداشته است چرا كه 3 سال مدت پرداخت تسهیلات و 6 ماه دوره تنفس در نظر گرفته شده و 5 سال بعد زمان بازپرداخت تسهیلات است. اما در سال 84، 6میلیارد و 424 برگشت مازاد درآمد ارزی بابت متمم بودجه سال 84 صورت گرفت.
* 5/27 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی مستقیما" به بودجه اختصاص یافت
طی سالهای 81 تا 84 بیش از 241 هزار میلیارد ریال معادل بیش از 5/27 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی كشور مستقیما" به مصارف بودجه اختصاص یافته است.
طی چهار سال گذشته 241 هزار و 900 میلیارد ریال واگذاری دارائیهای مالی از محل استفاده از حساب ذخیره ارزی كشور صورت گرفته است.
در بودجه سال 81 كل كشور، بیش از 52 هزار میلیارد ریال معادل 2/6 میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی استفاده شد كه این رقم در قانون بودجه سال 82 كل كشور به 56 هزار میلیارد ریال معادل 5/6 میلیارد دلار افزایش یافت.
برداشت از حساب ذخیره ارزی كشور برای واگذاری دارائیهای مالی در قانون بودجه سال 83 كل كشور به بیش از 63 هزار میلیارد ریال معادل 1/7 میلیارد دلار رسید كه این رقم در سال 84 به مرز 70 هزار میلیارد ریال معادل 7/7 میلیارد دلار رسیده است.
سهم صنعت از حساب ذخیره ارزی چه شد؟
*صنایع تولیدی تنها 14درصد از موجودی حساب ذخیره ارزی سهم بردند
جمع كل تخصیص ارز از حساب ذخیره ارزی از ابتدای تشكیل آن تا انتهای سال 84، 10 میلیارد و 18 میلیون و 700 هزار دلار برای یك هزار و 305 طرح بوده كه از این رقم 7 میلیارد و 40 میلیون دلار برای 982 طرح صنعتی گشایش اعتبار شده است.
صنایع استفاده كننده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی شامل صنایع برق، خودرو و نیروی محركه، ریخته‌گری و آهنگری، شیمیایی و سلولزی، صنایع معدنی، غذایی و دارویی، فلزی، كانی، ماشین‌سازی و تجهیزات و نساجی و چرم بوده است.
60 میلیارد دلار درآمد نفت در دو سال آخر دولت خاتمی هزینه شد
به گزارش فارس "آمارهای رسمی بانك مركزی حاكی است: دولت خاتمی در دو سال آخر دولت خود یعنی سالهای 82 و 83 حدود 60 میلیارد دلار (96/93 درصد) از مجموع 6/63 میلیارد دلار درآمد نفتی این دو سال را مصرف كرده است.
بنابر آمارهای رسمی بانك مركزی، درآمد دولت از محل صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی در سال 82 به 27 میلیارد و 355 میلیون دلار رسید كه دولت در این سال بدون سهم شركت نفت 21 میلیارد و 974 میلیون دلار و با اضافه شدن سهم شركت نفت 26 میلیارد و 207 میلیون دلار آن را مصرف كرده است.
درآمد دولت از محل صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی در سال 83 نیز به 36 میلیارد و 315 میلیون دلار رسید كه دولت در این سال بدون سهم شركت نفت 26 میلیارد و 920 میلیون دلار و با اضافه شدن سهم شركت نفت 33 میلیارد و 620 میلیون دلار آن را مصرف كرده است.
بنابراین مجموع درآمد نفتی دولت در دو سال آخر دولت خاتمی 63 میلیارد و 670 میلیون دلار بوده است كه 59 میلیارد و 827 میلیون دلار آن یعنی به عبارتی 96/93 درصد آن مصرف شده است.
این آمارها نشان می دهد كه دولت خاتمی هر چه درآمد نفت كسب كرد ، تقریبا" همه آن را مصرف كرد و باید پرسید كه مصرف این همه درآمد نفتی در دو سال چه دستاوردی داشته است و چرا باید این همه پروژه های عمرانی نیمه تمام كه سالها در دولت وی بودجه گرفتند، ناتمام بمانند.
مصرف 96/93 درصد درآمد نفت در دو سال آخر دولت خاتمی نشان می دهد كه اگر درآمد نفت در دولت وی طی این دو سال از 100 میلیارد دلار هم فراتر می رفت، تمام آن مصرف می شد.
**ارزیابی خارجیها از عملكرد دولت اصلاحات در خصوص حساب ذخیره ارزی
*نشریه میس: حساب ذخیره ارزی كیسه دوم دولت اصلاحات
نشریه اقتصادی میس با ارائه گزارشی از عملكرد حساب ذخیره ارزی ایران طی برنامه سوم توسعه (منتهی به فروردین 1384) اعلام كرده بود، این حساب در نیل به اهداف تعیین شده برای خود ناكام مانده و تنها به عنوان كیسه دوم دولت در این مدت عمل كرده است.
نشریه میس نوشت: رویكرد مصرف گرایانه و كوته بینانه علاوه بر ضربه زدن به بخش های مختلف اقتصاد ایران حساب ذخیره ارزی را نیز از آسیب خود در امان نگذاشته و باعث شده است تا این حساب از مسیر اصلی خود منحرف شده، به منبع دوم تامین نیازهای مالی دولت برای پاسخگویی به انتظارات فزاینده مردم تبدیل شود.
براساس گزارش میس حساب ذخیره ارزی ایران با الگوگیری از كشورهای نفتی دیگری همچون نروژ، كویت و عمان در سال 2000تشكیل شد تا درآمدهای مازاد بر بودجه كشور در آن ذخیره شده در جهت تقویت اقتصاد غیر نفتی جامعه مورد استفاده قرار گیرد و تشكیل دهندگان این حساب مقرر كرده بودند 50 درصد از ذخایر این حساب به صورت وام در اختیار سرمایه‌گذاران داخلی قرار گیرد. جلوگیری از نوسانات گسترده در وضعیت مالی و رفاه جامعه با افزایش و كاهش‌های مقطعی در قیمت نفت و ذخیره كردن مبالغی برای استفاده در مواقع نادر اضطراری مثل جنگ‌ها از دیگر اهداف این حساب بود ولی هیچ یك از اهداف فوق در مورد حساب ذخیره ارزی محقق نشد. اساسا این حساب در میان حساب های ذخیره ارزی تشكیل شده توسط كشورهای نفتی جهان منحصر به فرد می‌باشد و این در حالی است كه اهداف تشكیل این حساب با حساب های ارزی كشورهای دیگر مثل نروژ یكسان بوده است.
در ادامه گزارش میس عملكرد حساب ذخیره‌ارزی ایران در طی برنامه پنج ساله سوم مورد ارزیابی قرار گرفته و نشان داده شده است كه هیچ یك از اهداف تاسیس این صندوق در مدت مذكور محقق نشده است.
براساس این گزارش با توجه به متوسط قیمت 35 دلاری برای نفت در مدت برنامه پنج ساله سوم (منتهی به فروردین 1384) درآمدهای نفتی ایران در این مدت به 7/130میلیارد دلار رسید كه از این رقم می‌بایست 74 میلیارد دلار به عنوان مبالغ مازاد بر بودجه به حساب ذخیره ارزی وارد می‌شد اما حجم زیادی از این مبلغ با طرح ها و لوایح متعدد برداشت و مصرف شد.
نشریه میس افزود: 6/7 میلیارد دلار از این مبلغ برای جبران هزینه‌های تك نرخی كردن نرخ ارز در اختیار بانك مركزی قرار گرفت و 4/9 میلیارد دلار برای هزینه‌های اضطراری مثل پرداخت خسارت به كشاورزان زیان دیده از حوادث طبیعی و افزایش واردات بنزین صرف شد.
از مبلغ باقیمانده در حساب ذخیره ارزی در پایان برنامه سوم كه بالغ بر 11 میلیارد دلار بود تنها 8/6 میلیارد دلار آن به بخش خصوصی و برای پروژه‌های ویژه اختصاص یافت كه تا فروردین 1384 تنها 7/3 میلیارد دلار از این مبلغ به سرمایه گذاران پرداخت شد.
بدین ترتیب كمتر از 10 درصد موجودی حساب ذخیره ارزی به بخش خصوصی اختصاص یافت و این در حالی بود كه براساس قوانین باید 50 درصد آن به این امر اختصاص می‌یافت.
این نشریه با اعلام این كه هدف اولیه ایران و دیگر كشورها از ایجاد حساب ذخیره ارزی مقابله با مشكلات اقتصادی در زمان افت شدید قیمت نفت بوده است، از نحوه استفاده از حساب ذخیره ارزی در دولت گذشته انتقاد كرد و نوشت: دولت ایران در سالهای 79 تا 84 برای جبران كسری بودجه و تامین هزینه پروژه های دولتی از این حساب برداشت كرده است كه نمونه بارز آن جبران بخشی از كسری بودجه 7/5 میلیارد دلاری این كشور در سال 83 از محل این حساب و اختصاص 800 میلیون دلار از این حساب برای واردات سوخت در این سال می باشد.
نشریه میس با اشاره به اظهارات یكی از مقامهای ایرانی نوشت: از ابتدای تاسیس حساب ذخیره ارزی در ایران در سال 2000 میلادی تا سال 2004 میلادی 9/22 میلیارد دلار به این حساب واریز شد و 4/17 میلیارد دلار آن نیز هزینه شد.
* مید:برداشت غیر قانونی دولت اصلاحات از حساب ذخیره برای جبران كسری بودجه
نشریه اقتصادی مید در گزارشی با تاكید براین كه صنایع بخش خصوصی ایران با برخورداری از وامهای با بهره پایین از حساب ذخیره ارزی و دسترسی به گاز طبیعی ارزان قیمت، توسعه گسترده ای را در پیش رو دارد، افزود: از زمانی كه حساب ذخیره ارزی در ایران در سال 2000 میلادی تاسیس شد، رقمی در حدود 5/6 میلیارد دلار از این حساب به عنوان وام در اختیار پروژه های صنعتی بخش خصوصی و نیمه خصوصی قرار گرفت و 5/3 میلیارد دلار نیز از این حساب برای اختصاص به این پروژه ها تصویب شده است.
نشریه مید افزود: حساب ذخیره ارزی ایران طی برنامه سوم توسعه اقتصادی ایجاد شد و هدف از ایجاد این حساب نیز كاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی و واریز مازاد درآمد صادرات نفت به این حساب برای برداشت در زمان كاهش قیمت نفت به سطحی پایین تر از رقم تعیین شده در بودجه بوده است.
بر اساس قانون، نصف موجودی حساب ذخیره ارزی ایران می بایست به حسابی نزد بانك مركزی این كشور واریز شود تا به پرداخت وام به بخش خصوصی اختصاص یابد.
بر اساس این گزارش، یكی از مهمترین اهداف ارائه تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی به پروژه های بخش خصوصی ، تقویت و توسعه بخش خصوصی در جهت رسیدن به اهداف بلند مدت اشتغال زایی و كاهش احتمال ورشكستگی شركتهای بخش خصوصی عنوان می شود.
نشریه مید در ادامه با اشاره به این كه بخش قابل توجهی از منابع این حساب نیز باید در صندوق باقی بماند افزود: دولت باید از این موجودی در مواقعی كه قیمت نفت پایین تر از رقم مصوب در بودجه است، برای رفع كسری بودجه استفاده نماید؛ ولی در واقع خلاف این امر محقق می شود و باقی مانده موجودی حساب ذخیره ارزی نیز صرف كسری بودجه ای می شود كه از افزایش قابل توجه هزینه های دولتی ناشی می گردد و در مواقعی كه قیمت نفت بالاتر از رقم مصوب در بودجه است، از آنجایی كه هزینه های دولت معمولا" بیشتر از رقم مصوب در بودجه است، دولت هر سال با كسری بودجه غیر قانونی مواجه می شود و برای رفع این كسری بودجه به حساب ذخیره ارزی متوصل می گردد.
یزد فردا110
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/14223/
جمعه 24,ژانویه,2025